ALÜMİNYUM NEDİR?
Modern sanayinin gelişmesinde önemli rol oynayan alüminyum, insanlık için vazgeçilmez bir metaldir. Uzay ve havacılık sanayiinden inşaatta, elektrik ve elektronikten otomotiv endüstrisine; pek çok sektörde binlerce ürünün yapımında kullanılan alüminyum, dünya ekonomisi için büyük değere sahiptir. Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesinde kurulu entegre tesislerinde uluslararası kalite standartlarında üretim gerçekleştiren Mekaline Alüminyum, stratejik bir malzeme haline gelen alüminyum hakkında merak edilenleri anlattı.
Sembolü (Al), Atom Numarası 13
Periyodik tabloda Al sembolüyle gösterilen alüminyum, doğada oksijen ve silisyumdan sonra en bol bulunan metallerden biridir. Alüminyumun atom numarası 13, yoğunluğu 2,70 gr/cm³, atom ağırlığı 26,98, kaynama noktası 2519 (C°), ergime noktası 660 (C°), yoğunluğu 2,70 (g/cm³), yükseltgenme basamakları +3,+2,+1, elektron dizilimi [Ne]3s²3p1’dir. Gümüş beyaz renkte bir kimyasal element olan alüminyum, doğada saf olarak oluşmaz. Yeryüzünde oksit ve silikat bileşikler halinde bulunur. Alüminyum, boksit cevherinden ve hurda alüminyumun geri dönüşümünden elde edilir. Boksit madeni işlenerek elde edilen alümina “elektroliz” yöntemiyle alüminyuma dönüştürülür.
Dünya Boksit Rezervinin Yüzde 90’ı Alüminyumun Eldesinden
Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Dünyada ve Türkiye’de Alüminyum-2018” raporuna göre; dünya boksit rezervinin yüzde 90’ı alüminyumun eldesinde, geri kalanı çimento, refrakter, aşındırıcı ve kimya sanayinde kullanılır. Alüminyum üretiminde ve işletilebilir değerde kabul edilen boksit cevheri yüzde 30-60 oranında alüminyum içerir.
Dünyadaki En Önemli Boksit Rezerv Sahaları Nerededir?
MTA’nın söz konusu raporundaki verilere göre; alüminyum eldesinde kullanılan boksit kaynaklarının dünyada 55-75 milyar ton olduğu düşünülüyor. Yaklaşık 30 milyar ton işletilebilir rezerv vardır. Dünyadaki en önemli rezerv sahaları şu ülkelerde bulunuyor: Gine 7,4 milyar ton, Avustralya 6 milyar ton, Vietnam 3,7 milyar ton, Brezilya 2,6 milyar ton, Jamaika 2 milyar ton, Çin 1 milyar ton, Endonezya 1 milyar ton. Türkiye’de ağırlıklı Toros kuşağında olmak üzere 63 milyon tonu işletilebilir, toplam 422 milyon ton boksit rezervi mevcuttur. Yaklaşık 31 milyon ton işletilebilir rezervin olduğu Konya/Seydişehir, Antalya/ Akseki bölgesi en zengin boksit yataklara sahiptir.
Alüminyum Talebi Son 10 Yılda Arttı
Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği (TALSAD), tarafından hazırlanan “Dünyada ve Türkiye’de Alüminyum 2023” yılı raporuna göre; dünya alüminyum talebi son 10 yılda ortalama yüzde 3,07 oranında büyüdü. Birincil alüminyum üretimi, 2023’te bir önceki yıla kıyasla yüzde 3,1 artış ile 70,6 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Tüm dünyada alüminyum ihtiyacı geri dönüşüm ile birlikte 110 milyon tona ulaştı. Çin, bütün ülkeler arasında birincil alüminyum üretiminin yüzde 59’luk bölümünü tek başına karşılıyor. Önümüzdeki yıllarda alüminyuma olan güçlü talebin süreceği düşünülüyor. 2050 yılında alüminyum talebinin 240 milyon tona çıkacağı ön görülüyor. Bu talebin en az yüzde 50’lik kısmının geri dönüşümden temin edilmesi bekleniyor.
Türkiye’de Alüminyum Kullanımı Artıyor
TALSAD’ın istatistiklerine göre, Türkiye’nin kişi başı alüminyum tüketimi de artıyor. Ülkede 2023 yılında alüminyum iç tüketimi yüzde 2,3 civarında büyüdü. Ayrıca geçen yıl toplam 1,2 milyon ton düzeyinde, 5,3 milyar dolarlık alüminyum ihracatı yapıldı.
